13 września Ochotnicza Straż Pożarna w Zatorze świętowała 160 lat powołania.
Ochotnicza Straż Pożarna w Zatorze uczciła wyjątkowy jubileusz 160-lecia swojego istnienia. Uroczyste obchody, zorganizowane pod honorowym patronatem Burmistrza Zatora i przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego, zgromadziły licznych gości i delegacje, będąc wyrazem szacunku dla wieloletniej służby strażaków w tej, jednej z najstarszych jednostek OSP w Małopolsce!
Strażacy wraz z gośćmi, prowadzeni przez Zatorską Orkiestrę Dętą, przeszli w uroczystym pochodzie do kościoła parafialnego na Mszę Świętą. Po Mszy wrócili na plac apelowy pod remizą.
Uroczystość rozpoczęła się od złożenia raportu przez naczelnika OSP Zator, druha Dawida Kuśpika, który przekazał meldunek Małopolskiemu Komendantowi Wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej, starszemu brygadierowi Przemysławowi Przęczkowi. Po przeglądzie pododdziałów nastąpiło uroczyste podniesienie flagi państwowej i odegranie hymnów: Polski oraz Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP „Rycerze Floriana”.
Gości przywitał Prezes zatorskiej OSP dh Łukasz Momot. Wśród zaproszonych gości znaleźli się m.in.:
-
- Pan Mariusz Krystian – Poseł na Sejm RP
- Pan Marek Sowa – Poseł na Sejm RP
- Pan Krzysztof Jan Klęczar – Wojewoda Małopolski
- Pani Iwona Gibas – Członek Zarządu Województwa Małopolskiego
- Pani Sylwia Żak-Biesik – Radna Sejmiku Województwa Małopolskiego
- Pan Piotr Hajnosz – Dyrektor Biura Poselskiego Filipa Kaczyńskiego Posła na
Sejm RP
- Pan st. bryg. Przemysław Przęczek – Małopolski Komendant Wojewódzki PSP
- Pan st. bryg. Bogusław Szydło – Zastępca Komendanta Szkoły Aspirantów PSP
w Krakowie
- druh Jerzy Obstarczyk – Członek Głównej Komisji Rewizyjnej Związku OSP RP
- druh Tomasz Tyran – Członek Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP
RP Województwa Małopolskiego
- ks. bryg. w stanie spoczynku Władysław Kulig – Kapelan Małopolskich
Strażaków
- ks. Kapelan Grzegorz Sroka
- ks. Sławomir Szczotka – Kapelan strażaków ochotników powiatu oświęcimskiego
- Pan Bogusław Bartula i Sławomir Momot – Członkowie Rady Powiatu
Oświęcimskiego
- Pan bryg. Ryszard Dudek – Komendant Powiatowy PSP w Oświęcimiu
- Pan mł. bryg. Krzysztof Cieciak – Przedstawiciel Komendy Powiatowej PSP w
Wadowicach- druh Tadeusz Morończyk – Prezes Zarządu Oddział Powiatowego Związku OSP
RP w Oświęcimiu
- druh Krzysztof Masialski – Członek Prezydium Zarządu Oddziału Powiatowego
Związku OSP RP w Oświęcimiu
- druhna Janina Zielińska – Członek Honorowy Zarządu Oddziału Powiatowego
Związku OSP RP w Oświęcimiu- druh Szymon Matyja – Burmistrz Zatora
- Agnieszka Kuzia - wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej w Zatorze
- Pan Piotr Domagała – Sekretarz Zatora
- Radni Rady Miejskiej w Zatorze
- Sołtysi i Przewodniczący Zarządów Osiedli Gminy Zator
- Kierownicy Działów i Referatów Urzędu Miejskiego w Zatorze
- Pan podkom. Tadeusz Machniak - Komendant Komisariatu Policji w Zatorze
- Pan bryg. w stanie spoczynku Tadeusz Spyra – Były Komendant Powiatowy
PSP w Oświęcimiu
- Pani Katarzyna Lalik – Prezes Banku Spółdzielczego w Zatorze
- Pani Zofia Filek – Właścicielka firmy Filex
- Pan Łukasz Dziecic – Kierownik Publicznej Biblioteki w Zatorze
- Panie z Koła Gospodyń Wiejskich w Zatorze
Rys historyczny OSP w Zatorze przedstawił dh Tomasz Bulek. Ochotnicza Straż Pożarna w Zatorze została założona 25 września 1865 roku jako trzecia jednostka na terenie obecnej małopolski. W tamtych czasach gdzie jednostki straży dopiero rodziły się na polskich ziemiach jej funkcjonowanie i struktura była zupełnie inna niż dziś jednak główny zamiar i cel kieruje nami po dzień dzisiejszy – walka z pożarami a co za tym idzie pomoc innym. W 1865 roku kiedy zostaje założona straż pożarna miasto Zator zostało podzielone na pięć Dystryktów a ten z kolei na cztery Sekcje. Każda sekcja ma jednego Inspektora Ogniowego, który odpowiadał za bezpieczeństwo pożarowe. Według wszelakich dokumentów, które posiadamy bądź są w archiwach państwowych możemy stwierdzić że do początku XX wieku jednostka w Zatorze działała bardzo prężnie. W 1890r. Zatorski korpus Ochotniczej Straży Ogniowej otrzymał Sztandar Organizacyjny. Kto był jego fundatorem i jakie były jego dalsze losy nie wiadomo, prawdopodobnie został zniszczony podczas Wielkiej Wojny.
W 1893r w szeregach zatorskiej straży figurowało 46 strażaków oraz 117 członków wspierających. W funkcjonowaniu jednostki wspierało nas również towarzystwo kasynowe działające w mieście. Jak na owe czasy Zatorska Ochotnicza Straż Ogniowa dysponowała dość dobrym sprzętem przeciwpożarowym między innymi: 1 hydrofor , 2 sikawki czterokołowe - w tym jedna z wężem ssącym , 1 sikawka dwukołowa i 1 przenośna , 330metrów węży , 35 konewek , 1 wóz czterokołowy , 3 wozy dwukołowe. Taki Stan wyposażenia oczywiście z niewielkimi uzupełnieniami , przetrwał do 1928 roku. W 1893roku Hr. Adam Potocki ufundował czterokołową bryczkę z wbudowaną motopompą.
Do obowiązków strażaków w tamtych czasach należało również pełnienie nocnych dyżurów, podczas których chodząc ulicami miasta pilnowali oni bezpieczeństwa pożarowego a w razie zauważenia jakiegokolwiek niebezpieczeństwa pożarowego do ludzi tych należało natychmiastowe zawiadomienie strażaka, który posiadał konia i wszczęcie alarmu poprzez budzenie pozostałych strażaków. Alarm był ogłaszany przez trębacza. Dopiero w późniejszym okresie, na ścianie budynku sądu od strony remizy, został umieszczony dzwon, dzięki któremu zwoływano strażaków na alarm. W okresie międzywojennym do zwoływania strażaków zakupiono ręczną syrenę, którą podczas okupacji Niemcy zamontowali na dobudowanej wieżyczce magistratu
Wybuch II wojny światowej i wkroczenie do Zatora wojsk niemieckich oraz okupacyjnych władz administracyjnych wiążą się z pierwszymi szykanami i aresztowaniami połączonymi z wywozem do obozów koncentracyjnych. Całkowicie zmienia to sytuację w działalności strażaków. Decyzją Zarządu Ochotniczej Straży Pożarnej spalono dokumenty, w których znajdowały się nazwiska członków popierających, pozostawiono tylko akta i dokumenty związane z działalnością pożarową. Naczelnictwo nad strażą przejął niemiecki funkcjonariusz Kurt Weste, który niewolniczo podporządkował wszystkich ochotników, wprowadzając pruską dyscyplinę i obowiązkowo dwa razy w tygodniu ćwiczenia taktyczne i musztry, podczas których źle ćwiczących karał szpicrutą lub policzkował. Z uwagi na częste pożary na terenach zatorszczyzny, administrowanej przez władze okupacyjne, do których należało miasto Zator oraz 21 wsi, straż pożarna otrzymała nowe, bardzo dobre wyposażenie: samochód pożarniczy z przyczepą, dwie motopompy „Silesia” i „Leopolia”, komplet nowych węży parciano – gumowych W-52 i W-75.
Bohaterskim wyczynem zatorskich strażaków w czasie panicznego wycofywania się wojsk okupanckich było odmontowanie czterech kół samochodu pożarniczego oraz ukrycie dwóch motopomp w celu uniemożliwienia zabrania wymienionego sprzętu. Dokonali tego Leon Prażmowski, Tadeusz Brandys i Stanisław Targosz. Wzmocnione patrole policji i wojska poszukiwały bezskutecznie „śmiałków” oraz wymienionego sprzętu. Za ten wyczyn zostaliby na pewno rozstrzelani, gdyby nie ukryli się w pobliskim lesie komunalnym. Na dwa dni przed wkroczeniem do Zatora Armii Radzieckiej, niemieccy żołnierze przywieźli koła z innego uszkodzonego wojskowego samochodu, zamontowali je i odjechali w dalszą drogę rozbrojonym ze sprzętu samochodem pożarniczym. Obie motopompy, węże i inny sprzęt pozostał.
Pierwsze lata wolności zatorska straż pożarna wykorzystuje do przeprowadzenia remontu remizy. Do 1947 roku do pożarów jeżdżono prywatnym samochodem pana Józefa Przystała. W 1948 roku zostaje wręczony sztandar dla zatorskich strażaków, który stał się symbolem więzi i uznania dla ofiarności strażaków w służbie społeczności zatorskiej.
Pod koniec lat sześćdziesiątych strażacy dysponowali Samochodem Star 25 wyposażony w zbiornik brezentowy, dwie gaśnice, apteczka, 280 metrów węży W75 i 180 metrów węży W52. Dodatkowo na stanie znajdowała się również jedna pompa M800 na rozruch elektryczny, jedna pompa na rozruch ręczny oraz pompa gospodarcza PO3. W posiadaniu była również przyczepa samochodowa ze sprzętem zapasowym.
W roku 1964 społeczność Zatora ponownie funduje sztandar dla zatorskich strażaków.
Lata siedemdziesiąte to okres dynamicznego wzrostu szeregów OSP. Stan członków czynnych wyniósł 50 osób, w tym dziewięcioosobowa sekcja żeńska oraz 366 członków wspierających . Natomiast w 1977r. z inicjatywy prezesa ŚP. Bolesława Kuci , rozpoczęto budowę nowego domu strażaka. Wszyscy druhowie , każdą chwilę poświecili przy budowie remizy , gdzie 60% robót wykonano w czynie społecznym. Oficjalne otwarcie budynku remizy , odbyło się 17 maja 1987 roku , a w 1993 roku ufundowany został nowy sztandar , ze składek członków wspierających . Kolejna ważna data to 27 kwietnia 1995 roku gdzie jednostka OSP Zator została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego
Z końcem stycznia 2006r. Jednostka OSP w Zatorze otrzymała od Komendy PSP w Oświęcimiu używany, ale w dobrym stanie ciężki samochód gaśniczy Jelcz 315, który służył nam do 2017 roku kiedy to jego miejsca zastąpił nowy samochód ratowniczo – gaśniczy Volvo FL. W 2009r dzięki staraniom władz miasta i członków zarządu OSP, udało się odkupić od jednostki OSP Bukowina Tatrzańska samochód bojowy STAR-244 z bogatym wyposażeniem. Samochód używany, lecz w bardzo dobrym stanie służył nam do 2021 roku kiedy to zastąpił go otrzymany od Komendy Powiatowej PSP w Oświęcimiu samochód Star. W 2022 roku do naszej dyspozycji zostaje włączony nowy lekki samochód Ford Ranger, który zastąpił mocno wysłużonego 22 letniego Lublina.
Ostatnia dekada była okresem najbardziej dynamicznego doposażenia naszej jednostki w szeroki zakres sprzętu. Oprócz wymienionych już pojazdów pozyskaliśmy m.in. agregat pompowy wysokiej wydajności, przyczepę medyczno-logistyczną, agregat gaśniczy zamontowany na Fordzie Rangerze, przebudowaliśmy samochód Star na pojazd do ratownictwa technicznego, a także dokonaliśmy zakupów nowego sprzętu do ratownictwa technicznego, wodnego i wysokościowego oraz wymieniliśmy uzbrojenie osobiste i ubrania specjalne.
Na dorobek 160-lecia w 2025r. pracowało przez wspomniany okres wielu druhen i druhów, których prochy spoczywają na miejscowym cmentarzu.
Zebrani minutą ciszy uczcili pamięć zmarłych strażaków.
Odznaczenia i wyróżnienia za zasługi
Jubileusz był doskonałą okazją do uhonorowania najbardziej zasłużonych strażaków. Prezes Zarządu OSP Zator, druh Łukasz Momot, odebrał w imieniu jednostki Złoty Medal „Polonia Minor” przyznany przez Zarząd Województwa Małopolskiego. Wręczenia dokonały Marszałek Iwona Gibas oraz Radna Sylwia Żak - Biesik.
Następnie wręczono liczne odznaczenia indywidualne, przyznane za ofiarną służbę:
- Złoty Medal „Za Zasługi Dla Pożarnictwa” otrzymali: druh Krzysztof Bliźniak, druhna Ewa Gancarczyk oraz druh Jan Garus.
- Srebrny Medal „Za Zasługi Dla Pożarnictwa” przyznano: druhowi Wiesławowi Adamusowi, druhowi Rafałowi Kajfaszowi i druhowi Grzegorzowi Śledzińskiemu.
- Brązowy Medal „Za Zasługi Dla Pożarnictwa” otrzymał: druh Grzegorz Butlak.
- Odznaką Honorową „Zasłużony Dla Pożarnictwa Ziemi Oświęcimskiej” odznaczeni zostali: druh Marek Kurzak i druhna Janina Zielińska.
- Odznakę „Strażak Wzorowy” otrzymali: druh Dawid Kuśpik, druh Konrad Łabacz, druh Adrian Matuszyk i druh Artur Zimnal.
- Kapituła Orderu Świętego Floriana wyróżniła druha Marka Kurzaka Orderem Świętego Floriana, druha Andrzeja Jędrzejczyka Złotym Krzyżem Zasługi, a Srebrnym Krzyżem Zasługi uhonorowała druhów: Wiesława Adamusa, Dawida Kuśpika, Łukasza Momota i Andrzeja Żmudzińskiego.
Nowy sprzęt i upamiętnienie patrona
Kulminacyjnym momentem obchodów było poświęcenie i odsłonięcie figury św. Floriana wraz z tablicą pamiątkową, na której widnieje sentencja: „Bogu na chwałę, ludziom na ratunek”. Tablicę uroczyście odsłonili Burmistrz Szymon Matyja oraz prezes OSP Łukasz Momot.
Jednostka OSP w Zatorze zyskała również nowy, nowoczesny pojazd typu Quad ATV, który został uroczyście poświęcony i przekazany kierowcy - druhowi Krzysztofowi Bliźniakowi. Pojazd o wartości 53 400 zł został zakupiony dzięki wsparciu finansowemu Województwa Małopolskiego, Gminy Zator oraz Banku Spółdzielczego w Zatorze.
Uroczystość zakończyły przemówienia okolicznościowe zaproszonych gości oraz podziękowania, które w imieniu strażaków OSP Zator złożył prezes Łukasz Momot.
