Z fotografii, która trafiła do zasobów Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej patrzy na nas czterech młodych mężczyzn w mundurach. Obecnie znamy imię, nazwisko i historię tylko jednego z nich. Czy uda się dowiedzieć, kim są pozostali żołnierze?
Niedawno w wielu mediach ukazało się, udostępnione przez Instytut Pamięci Narodowej, zdjęcie pięknej dziewczyny w polskim mundurze. Zrobiono je w czasie II wojny światowej w Anglii, ale, niestety, kobieta nie była znana z imienia i nazwiska. IPN zwrócił się z apelem do szerokiego grona odbiorców o pomoc w jej identyfikacji. Jak się okazało, fotograf uwiecznił Marię Barr z odznaczeniem dla jej nieżyjącego męża - pilota.
Ostatnio z podobną historią zetknęli się pracownicy Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Otóż wśród wartościowych fotografii przekazanych w tym roku Muzeum Pamięci przez Marię Jurczyk z Osieka, znalazło się zdjęcie jej ojca – Józefa Domasika z kolegami.
Józef Domasik, na fotografii widoczny trzeci od lewej, urodził się w 1902 roku w Osieku. Wstąpił do wojska, gdy miał 19 lat. Był żołnierzem 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, który, m.in. stacjonował w Białej. W wojsku skończył kurs i został technikiem weterynaryjnym. Wcześniej uczył się także zawodu kołodzieja. W 1922 roku ożenił się. Z żoną Teklą miał czworo dzieci: Stanisława, Helenę, Mariana i Marię. Zmarł 5 września 1957 roku. Spoczywa na cmentarzu w Osieku.
Według ofiarodawczyni – Marii Jurczyk, zdjęcie datowane między 1923-25 r. zostało zrobione w Grudziądzu. Przedstawia czterech żołnierzy 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, w tym jej ojca - Józefa.
W trakcie prac ewidencyjnych obiektu prowadzonych przez asystenta muzealnego Piotra Hertiga, wątpliwość wzbudziła miejscowość – Grudziądz. Postanowił spróbować zweryfikować miejsce wykonania zdjęcia kierując się miejscem stacjonowania pułku.
Z odpowiedzi od dr. Marcina Ochmana, kustosza z Działu Wojskowości Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie wynika, że 2. Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich po powrocie z wojny polsko-bolszewickiej został w 1921 roku rozlokowany w trzech miastach. W Bielsku znalazło się dowództwo pułku, 1 szwadron i kompania ciężkich karabinów maszynowych; do Pszczyny trafił 2 szwadron; do Bochni 3 i 4 szwadron. W 1926 roku pułk przebazowano do Starogardu.
Jeszcze więcej szczegółowych informacji podał Stanisław Michalski z Muzeum 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich w Starogardzie Gdańskim.
Jak napisał, po zakończeniu służby granicznej w maju 1921 roku pułk większością sił przeszedł do Bielska. Zajął tam koszary kawaleryjskie przy ul. Bardowskiego 2, mieszczące prawie 500 ludzi i ponad 500 koni.
- Podkreślić należy, że koszary znajdowały się w Bielsku, a nie w Białej, bo w tym rejonie granica miast nie biegła środkiem nurtu rzeki – zaznaczył Stanisław Michalski.
Wiemy, że Józef Domasik przynajmniej część służby wojskowej odbył właśnie w Bielsku. Bardzo prawdopodobne jest zatem, że w studiu fotograficznym w tym mieście postanowił się uwiecznić z kolegami. Nie świadczy to jednak o tym, że fotografia tam właśnie została wykonana.
Podsumowując: nie wiemy, kim są trzej pozostali żołnierze ze zdjęcia, nie wiemy też, gdzie i kiedy zostało ono zrobione.
Może ktoś z Państwa rozpozna któregoś z pozostałych mężczyzn? Wtedy odpowiedzi na inne pytania powinny być łatwiejsze i, być może, pozwolą na uzupełnienie wiedzy o losach mężczyzn uwiecznionych na fotografii.
Czterech żołnierzy z 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. Trzeci od lewej to Józef Domasik z Osieka. Imiona i nazwiska pozostałych nie są znane.
Fot. Zbiory Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej